Tytuł: Medaliony
Autor: Zofia Nałkowska
Wydawnictwo: Siedmioróg
Miejsca i rok wydania: Wrocław 2004
Liczba stron: 61
„Mówią tylko swoje imię i nazwisko, mówią
datę, rzadziej przypominają zawód swój i godności. Niekiedy w przejściu proszą
półgłosem o westchnienie do Boga. Jest to niewiele. Są tam zawsze na tych
samych miejscach i mówią wciąż to samo, odzywają się powściągliwie, skrępowani
swoim konwenansem. Chcą tak zupełnie mało, nie narzucają się, nie zobowiązują
nas do niczego. Zaledwie przypominają się pamięci, wystarcza im odrobina uwagi[1].”
Medaliony to książka autorstwa polskiej pisarki
Zofii Nałkowskiej. Na jej obszerny dorobek literacki składają się powieści oraz
prowadzone przez pół wieku Dzienniki
czasu wojny. Natomiast Medaliony
są zbiorem opowiadań opartych na dochodzeniach Komisji Badań Zbrodni
Hitlerowskich, której członkiem była Nałkowska. Autorka sama tak pisała o
okolicznościach powstania cyklu:
„Na zasadzie mych wieloletnich
doświadczeń utrzymuję z uporem, że właściwie temat – nie narzucony przez
zamówienie ani zalecany przez krytykę – determinuje środki wyrazu. Pracując
zaraz po wojnie w Komisji Badania Zbrodni robiłam to nie dlatego, by znaleźć
materiał do nowej książki. A pisząc następnie „Medaliony” nie myślałam nawet,
że robię to inną techniką. W innym trybie literackim niż książki dawniejsze.
Sam temat – tak trudny do objęcia myślą, tak uczuciowo nie do wytrzymania -
sprawił, że użyłam tych realistycznych środków wyrazu. Nie z góry powzięty zamiar
ani mocne postanowienie[2].”
Utwór ten
powstał tuż po zakończeniu drugiej wojny światowej. Pierwsze wydanie ukazało
się w 1946 roku. Nałkowska w książce skupiła się na relacjach i zeznaniach
ocalałych ofiar zbrodni hitlerowskich oraz wizjach lokalnych. Zawarte są tutaj
wydarzenia z czasów okupacji niemieckiej w Polsce.
Tytuł utworu
nawiązuje do nagrobkowych fotografii ludzi zmarłych. Książka ta, to hołd i
upamiętnienie wszystkich ofiar zbrodni hitlerowskich. Natomiast motto „Ludzie ludziom zgotowali ten los” to
swoista przestroga przed chorymi ideologiami i ambicjami, które czynią z
człowieka wilka.
Na Medaliony składa się osiem opowiadań
(Profesor Spanner, Dno, Kobieta cmentarna, Przy torze kolejowym, Dwojra
Zielona, Wiza, Człowiek jest mocny oraz Dorośli i dzieci w Oświęcimiu). Nie ma
sensu streszczać wszystkich historii, bo nie chcę nikomu odbierać pierwszego,
wstrząsającego wrażenia, które nam towarzyszy wraz z każdym nowym sprawozdaniem.
Warto jednak
wspomnieć, że ostatnie opowiadanie – Dorośli i dzieci w Oświęcimiu – podsumowuje naszą dotychczasową wiedzę, przedstawia fakty oraz machinę funkcjonowania tak okrutnego systemu.
Medaliony Zofii Nałkowskiej to jedna z tych
książek, które na długo pozostają nam w pamięci. Mimo upływu lat, wydarzenia z
książki nadal żyją w pamięci ludzi i kolejnych pokoleń. Na tych sześćdziesięciu
jeden stronach Nałkowska zawarła ogrom bólu i cierpienia, ale też odrobinę
nadziei.
„Tak zamyślona i zrealizowana impreza
była dziełem ludzi. Oni byli jej wykonawcami i jej przedmiotem. Ludzie ludziom
zgotowali ten los. Jacyż byli ci ludzie?[3]”
[1] Z. Nałkowska, Medaliony, Wrocław 2004, str. 25.
[2] http://medaliony.klp.pl/a-8221.html [dostęp 1.11.2015]
[3] Z. Nałkowska, op.cit., str. 57.
Brak komentarzy :
Prześlij komentarz